پخش زنده
امروز: -
آرتمیا سمی شده است، او را نجات دهیم.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز فارس، آرتمیا نه در بیمارستان بستری است و نه ازسرِناامیدی به خانه برده شده! آرتمیا درهمین حوالی شیراز در دریاچه مهارلو به اغما رفته است.
سرب ها تمام وجودش را سمی کرده اند. دکتر تقوی مامورِ تحقیق درباره ی علت سربی شدن آرتمیا شده است.
او کارشناس مهندسی محیط زیست است. از او درباره حال و روز آرتمیا می پرسم. حالش را نامساعد و حتی در حد وخیم اعلام می کند.
می پرسم چرا؟ می گوید در 15 نقطه از محل زندگی اش که بررسی کردیم متوجه شدیم این نقاط به فلزات سنگین سرب و آرسنیک ناشی از پساب های فاضلاب موجود در مهارلو آلوده شده و این آلودگی ها به آرتمیا هم منتقل شده .
فکرش را بکنید دریاچه ای به وسعت 25هزارهکتار تنها جایی که برای زندگی آرتمیا در فارس باقیمانده به سرب و آرسنیک آلوده شده .
اگر چه دریاچه ی ارومیه از مهمترین زیستگاه های آرتمیا در ایران است؛ دریاچه ی مهارلو درکنار طشک و بختگان در فارس، جازموریان در کرمان، آبگیرهای اینچه و شور در گرگان و گلستان، آبگیرهای حاشیه ای قم، رودخانه های كال شور در سمنان و منطقه میقان اراک از دیگر زیستگاه های آرتمیا به شمار می رود.
در استان فارس به دلیل بحران خشکسالی در 11سال اخیر و خشک شدن کامل دریاچه بختگان و تا حد بسیار زیادی دریاچه ی طشک، تنها امید کارشناسان آبزیان به وجود آرتمیا در مهارلو بود. دریاچه ای در 15 کیلومتری شیراز که دیر زمانی پناهگاه حیات وحش و پرندگانی چون فلامینگو، مرغابی و آنقوت بود.
تا پیش از خشکسالی های پی در پی ، رودخانه های خشک ، چنارراه و سلطان آباد منشأ آبگیری دریاچه مهارلو بودند اما بحران بی آبی امان این رودخانه ها را برید و فاضلاب شیراز به تنها کورسوی امید مهارلو تبدیل شد.
دکتر تقوی می گوید آرتمیا خوراک میگو، ماهیان زینتی و پرندگانی است که به صورت فصلی به دریاچه مهارلو می آیند و حالا با وارد شدن این آلودگی به چرخه محیط زیست، ما انسان ها هم باید تبعات سنگین این آلودگی را بپردازیم.
به گفته او دیگر نمی توان از آرتمیایِ مهارلو برای پرورش میگو و تغذیه ماهیان زینتی برداشت کرد.
طلای زنده
امروزه از آرتمیا به دلیل ارزش غذایی بالای آن به عنوان طلای زنده یاد می کنند.
به گفته دکتر صیاد زاده کارشناس آبزیان، آرتمیا یا میگوی آب شور “Brineshrimp Artemia” جزء موجودات ریز دریایی از شاخه ی بند پایان، رده ی سخت پوستان و زیر رده آبشش پایان است که به زندگی در آب های شور و بسیار شور عادت کرده و به دلیل نبود رقیب غذایی در چنین محیط هایی، با شرایط دشوار آن ها سازش پیدا می کند و به صورت انبوه رشد و تکثیرمی شود.
دکتر اسماعیلی استاد بخش محیط زیست آبزیان دانشگاه شیراز با بیان اینکه آرتمیا را به نامهای فارسی همچون گوشواره آبی، خرچنگ لب شور ومیگوی آب شورهم می شناسند می گوید: آن دسته از لارو های میگو یا بچه ماهیانی که در مراحل شروع تغذیه ای شان از آرتمیا تغذیه می کنند، درصد بقا و تولید مثل آن ها بالا می رود و همچنین میزان سرزندگی و نشاط آن ها هم بیشتر می شود.
علاوه براین ، تغذیه ماهیان آکواریومی با آرتمیا تنوع رنگ در آن ها را بیشتر می کند و مهم تر ازهمه مقاومت آن ها را در برابر شرایط نامساعد محیطی و عوامل بیماری زا بالا می برد.
به گفته این کارشناس، آرتمیا در حالت طبيعی ۵۲ درصد پروتئين و ۴ درصد چربی دارد كه می توان حتی ميزان چربی آن را در پرورش مصنوعی و غذادهی دستی به ميزان ۱۴ درصد افزايش داد و پس از غنی سازی به عنوان حامل انواع مواد غذایی ، ویتامین ها و آنتی بیوتیک ها در تغذیه انواع آبزیان استفاده كرد.
در حالی که به گفته فلاحتی کارشناس شیلات فارس، هر کیلو آرتمیا ۱۱۵ دلار خرید و فروش میشود و صرفه اقتصادی بالایی دارد اما این طلای زنده را نمی توان از مهارلو به دلیل آلودگی به سرب و آرسنیک برداشت کرد در حالی که درصورت رفع آلودگی این دریاچه، حدود ۳۰ درصد آرتمیای مورد نیاز کشور تأمین و از میزان 90 درصدی واردات آرتمیا به کشور کاسته می شود.
نجات آرتمیا
کارشناسان رفع آلودگی دریاچه مهارلو از فلزات سنگین سرب و آرسنیک را در راه اندازی هرچه زودتر تصفیه خانه شماره 2 شیراز می دانند.
هم اکنون فاضلاب 600 هزار خانه و شهرک صنعتی شیراز وارد دریاچه مهارلومی شود و پساب های همین فاضلاب باعث آلودگی مهارلو به فلزات سنگین سرب و آرسنیک شده است.
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب شیراز خبر امیدوار کننده می دهد. به گفته نظر پور این تصفیه خانه با 90 درصد پیشرفت فیزیکی سال آینده به بهره برداری میرسد و در صورت راه اندازی آن 36 میلیون مترمکعب فاضلابِ خامی که به دریاچه ی مهارلو وارد می شود تصفیه خواهد شد و نسل آرتمیا از خطر انقراض در دریاچه مهارلو نجات خواهد یافت.
نقش آرتمیا در اقتصاد رانتی ما
با گسترش صنعت آبزی پروری دردنیا به ویژه در ایران و توسعه ی روز افزون پرورش انواع میگو و ماهی در كشور و اینكه آرتمیا یكی از پیش نیازهای اصلی در پرورش و تغذیه میگو است؛ قیمت این سخت پوست کوچک در بازار های جهانی رو به افزایش است. با توجه روز افزون به بهره برداری اصولی و علمی از این موجود آبزی چه به صورت طبیعی چه به صورت پرورش مصنوعی، علاوه بر تأمین نیازهای داخلی، می توان با صادرات مازاد این محصول به صورت قابل توجهی برای كشور ارز آوری كرد .
از طرف دیگر، آمارها نشان می دهد در كشورهایی مانند آمریکا که 70 درصد بازار آرتمیای جهان را در اختیار دارد به ازای هر ۱۰۰ هكتار زمین برای پرورش آرتمیا، حداقل ۵۰ كارگر ساده و ۱۰ كارگر آموزش دیده مشغول به کار می شوند. بنابراین هموار کردن مسیر رشد و تکثیر آرتمیا می تواند به اشتغال زایی، سود آوری كلان وكمک به رشد اقتصاد بدون اتكا به نفت مؤثر واقع شود.
*سیده نصرت شجاعی