کِشتی بیابان، نجات بخش توسعه دامداری در سيستان و بلوچستان

باتوجه به وِیژگی های خاصّ شتر که مهم‌ترین آن‌ تحمّل شرایط سخت صحرا،  کمبود آب و علوفه و تغذیه این حیوان از بوته‌ها و درختچه‌های گوناگون صحرایی و کویری و حتی از بوته‌های شور و خارداراست ، در شرایط بحرانی خشکسالی ، علاوه بر مدیریت مصرف آب و تغییر الگوی کشت کشاورزی ، پرورش دام های متناسب با این شرایط نیز در سیستان و بلوچستان از اهمیت زیادی برخوردار است‌.
 
سيستان و بلوچستان قطب پرورش شتر در كشور
سيستان و بلوچستان با داشتن نيمي از جمعيت شتر ايران قطب پرورش اين دام در كشور است.
از حدود 150 هزار نفر شتر در ایران ، 74 هزار و 992 نفر از آن در سیستان و بلوچستان نگهداری می شود و این امر ظرفیت بسیار بزرگی برای این استان پهناور با اقلیمی گرم و خشک محسوب می شود.
به گفته پیری  رییس جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان: مناطق مستعد پرورش شتر در استان شهرستان‌های دلگان، ایرانشهر، زاهدان، نیمروز و میرجاوه است و بزرگترین نیاز گوشت شتر در کشور از این استان وارد بازار می‌شود.
 
تدوین سند پرورش شتر در سیستان و بلوچستان
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز سیستان و بلوچستان ، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان در ادامه  خبر از تدوین سند توسعه پرورش شتر در سیستان و بلوچستان می دهد و می گوید: این سند با هدف استفاده مطلوب و مفید از ظرفیت های موجود سیستان وبلوچستان در زمینه پرورش شتر، تدوین شده است.
مجتبی پیری می گوید: سند توسعه شتر در کنار 21 سند دیگر توسعه بخش کشاورزی این استان ارائه شده است که بر اساس آن در طول یک برنامه پنج ساله تعداد شترهای استان به بیش از 100 هزار نفر ارتقا یابد.
به گفته پیری :براساس این طرح که از سال گذشته اجرایی شده است ، تولید روزانه شیر در ظرف 5 سال باید از هزار و 323 تن به پنج هزار و 400 تن و گوشت شتر از دو هزار و 329 تن به 10 هزار تن برسد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان گفت: در راستای سند توسعه پرورش شتر تاکنون اقدامات زیادی انجام شده که می‌توان به هویت‌دار کردن شتر، ایجاد جایگاه بهداشتی سنتی در مناطق مستعد، ایجاد واحدهای بهداشتی صحرایی و احداث مراکز جمع‌آوری و فرآوری شیر شتر اشاره کرد.
وجود بیش از 74 هزار نفر شتر در این استان ظرفیت بسیار خوبی را در بخش های مختلف بخصوص تولید گوشت فراهم می کند که این ظرفیت در کنار صید 80 درصد تن ماهیان کشور و برداشت 1200 تن میگو از مزارع سایت گواتر از جمله توانمندی های این استان پهناور است.

دلگان قطب پرورش شتر در سیستان و بلوچستان
شهرستان دلگان با داشتن بیش از ۱۲ هزار و ۵۰۰ نفر شتر به عنوان یکی از قطب های پرورش شتر در سیستان و بلوچستان و کشور مطرح است
فرماندار شهرستان دلگان با اشاره به این مطلب می گوید : شتر یکی از ظرفیت های بالقوه اشتغالزایی و اقتصاد مقاومتی است که می تواند در کاهش نرخ بیکاری ، کمک به تولید و اقتصاد محلی در شهرستان و استان نقش داشته باشد.
به گفته مجتبی شجاعی: کلیدی ترین اقداماتی که در بحث بهره مندی از ظرفیت های شتر در شهرستان دلگان شکل گرفته ، تدوین و تنظیم سند پرورش شتر به صورت پیشرفته به همت جهاد کشاورزی استان بوده است.
شجاعی تصریح کرد : اقدام بسیار خوب دیگری که در حوزه اقتصادی در بخش شتر صورت گرفته ، جذب سرمایه گذار در حوزه پرورش شتر شیری در سطح شهرستان با اعتباری بالغ بر ۶۰۰ میلیارد ریال با مشارکت صندوق توسعه ملی از منابع روستایی و عشایری با پیگیری معاونت امور اقتصادی و سرمایه گذاری استانداری است.
وی  می گوید : این طرح در مرحله عقد قرارداد سرمایه گذار بخش خصوصی با بانک عامل است و به زودی عملیات اجرایی آن در شهرستان آغاز می شود .
فرماندار شهرستان دلگان گفت : اجرای این طرح علاوه بر احیای مشاغل شترداری می تواند کمک زیادی به ایجاد مشاغل غیر مستقیم ، مبحث حمل و نقل و توسعه ی کشت علوفه در شهرستان کند.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان دلگان نیز می گوید  : در راستای اقتصادی کردن ظرفیت های شتر در شهرستان تاکنون ۵ هزار نفر شتر پلاک کوبی شده است.
سید غلامرضا سجادی افزود : همچنین امروز در این راستا ۳ جایگاه بهداشتی شتر با مجموع اعتباری بالغ بر ۱ میلیارد و ۸۰۰ میلیون ریال با ظرفیت ۶۰ نفر شتر در این شهرستان به بهره برداری رسید.

طلای سفید بیابان
از زمان های گذشته شیر شتر جایگاه ویژه ای در طب قدیم و آیات و روایات دین مبین اسلام داشته است.
امروزه نیز مشخص شده است که این ماده غذایی دارای پروتئین های محافظتی زیادی است که خاصیت ایمنی زایی، ضد باکتریایی و دارویی به آن می بخشد.
با توجه به این که شتر در بیابان ها، مناطق کویری و به دو راز آلاینده ها و مواد غیر طبیعی تغذیه می کند، می توان تولیدات این حیوان را به عنوان محصولات تمام ارگانیک برشمرد.
بدلیل خواص بالای این شیر برخی از دانشمندان نام «طلای سفید بیابان» را برای آن مطرح کرده اند.
به گفته مسئول امور دام جهاد کشاورزی شهرستان دلگان :شیرشتر برای درمان بیماریهای معده ، کبد چرب ، دیابت و کم خونی بسیار موثر است وگوشت شتر غنی از آهن و نسبت به گوشت گاو چربی آن کمتر است.
زینت آبرون می گوید : از فواید این گوشت میزان بالای ویتامین‌های گروه B مفید برای اعصاب، فقدان هورمون و مواد آنتی بیوتیکی به دلیل پرورش و رشد در محیط طبیعی و مفید بودن آن برای دردهای روماتیسمی و کمردرد و پادرد است.
وی همچنین در ارتباط با ظرفیت های شتر گفت : این حیوان مقاوم به بیابان و کم آبی است.

شتر حیوانی سازگار حتی با خشکسالی‌
از خصوصیت دیگر شتر، اینکه شتر از حیواناتی بوده که با محیط‌های خشک، بی‌آب و علف و صحرا سازگار بوده و این سازگاری باعث شده که به خوبی قادر باشد آب و هوای گرم و خشک، بی‌ آبی و کم غذائی را تحمل کند.
کمال بامری یکی از شترداران دلگانی می گوید: با توجه به خشکسالی و کم آبی در استان و تلف شدن دام های سبک و مقاوم بودن شتر در مناطق بیابانی و کم آب پرورش شتر باصرفه تر است.
وی افزود: شتر حیوانی است که در تغذیه علاوه بر علوفه می‌تواند از درختان،‌ درختچه‌ها و علوفه خشک استفاده کند.
بامری با بیان اینکه شترها به علت رفتار تغذیه‌ای خود مسافت‌های زیادی را در مراتع طی می‌کنند، گفت: این حیوانات برخلاف گاوها همیشه بین آبشخورها ومناطق چرا، در حال رفت وآمد هستند واین امر باعث شده که این حیوانات از یک سو به غذای کافی و مورد نیاز خود دسترسی داشته و از سوی دیگر باعث تخریب مرتع و از بین رفتن محیط زیست پیرامون خود نشوند.
وی تصریح کرد: در حال حاضر پرورش شتر به صورت سنتی در بیابان‌های استان رواج دارد.
وجود 50 درصد شترهای کشور در سیستان و بلوچستان می تواند زمینه ساز بسیاری از فعالیت ها باشد که یکی از نمونه های کوچک آن مسابقات شتر سواری است که در برخی کشورها هر سال در چند نوبت برگزار شده و سبب جذب گردشگران بسیاری می شود.
در واقع پرورش شتر قابلیتی است که خشکسالی را به فرصت تبدیل می کند که لازم است با توجه به خشکسالی های متمادی و  پتانسیل‌های خوبی که در زمینه پرورش شتر در این استان وجود دارد، با حمایت مسئولان گامی هایی موثر در زمینه رونق صنعت شترداری و توسعه اقتصادی در استان برداشته شود.