گزارش مکتوب؛ خودکفایی برنج از مسیر فناوری هستهای
دانشمندان ایرانی با بهره گیری از فناوری هستهای برنجی را تولید کردند که در زمان کم آبیها دست شالیکار را از درآمدش قطع نکند و چرخه تولید را زنده نگه دارد.
به گزارش
خبرگزاری صداوسیما مرکز گیلان، بچه که بودم پای برهنه دنبال پدر و مادرم به مزرعه میرفتم. آنها جوانههای سبز برنج را در دل زمین میکاشتند و من آنها را در دستان خود مینگاشتم.
من در شوق کودکی کردن و دویدن در شالیزارهای زیبای شمال بودم و دستان پدرم رو به آسمان و تفکری بی پایان که آیا باران میبارد یا نه؟!
یادم میآید شبهایی را که تا صبح پدر نخوابید و چشمانش نگران فردا بود. فردایی که وابسته به طبیعت بود.
زندگی ما ۶ ماه متاثر از رنجی بود که حاصلش میشد برنج.
هرگز فراموش نمیکنم تابش آفتابِ تابستانی بر خوشههای طلایی برنجی که پدرم شبانه روز برای رویشش خون دل خورد، اما پس از برداشت مشخص میشد کیسههای سبوس برنج ما به علت شرایط کم آبی کاهش یافته است.
سالهایی هم بود که باران بی موقع میبارید و کمر پدرم را مثل خوشههای ورس یافته برنج خم میکرد.
آخر در کودکی متوجه نشدم آیا پدرم دوست دارد باران ببارد یا باران نبارد؟!
اکنون که میشنوم محققان کشورم رقم برنجی هستهای تولید کرده اند که مشکلات شالیکار مقابل آن کم میآورد و رنج آنها را کاهش میدهد، یاد دستان زخم شده پدرم و نگرانی مادرم میافتم و خداروشکر میکنم از پیشرفت علم در میهَنم.
میگویند برنج هستهای کیان تنها رقم برنجی است که برابر کم آبی مقاوم است.
برنج هستهای کیان: محققان موسسه تحقیقات برنج کشور پس از تلاش ۱۲ ساله و همکاری با پژوهشکده کشاورزی هستهای رقم برنجی را امسال به کشاورزان معرفی کردند به نام کیان.
یک عضو هیات علمی موسسه تحقیقات برنج کشور میگوید: رقم کیان با استفاده از پرتوتابی گاما بر دو رقم محلی طارم که رقم غالب مازندران و رقم هاشمی که رقم غالب گیلان است ایجاد شد که در نتیجه آن تغییرات درونی در برنج رخ میدهد.
علی اکبر عبادی میافزاید: هدف از ایجاد این رقم خوش کیفیت بودن و متحمل بودن به خشکی است.
مریم حسینی رئیس موسسه تحقیقات برنج کشور هم در زمینه این تحقیق محققان میگوید: کیان رقمی متحمل به تنش خشکی است و در مواقع کم آبی میتواند عملکرد تولید را پایدار نگه دارد.
علی اکبرعبادی عضو هیات علمی موسسه تحقیقات برنج کشورهم با بیان اینکه رقم کیان امسال بصورت محدود در شالیزارهای خشکیجار، لشت نشا و فومن کشت میشود میگوید: بصورت رسمی از سال بعد بذرگواهی شده آن بین کشاورزان توزیع میشود. گرچه امسال هم به علت استقبال کشاورزان مقداری بذر این رقم توزیع شده است.
مزایای کیان هستهای:رئیس موسسه تحقیقات برنج کشور میگوید: مقاوم بودن در برابر کم آبی و بی آبی از مهمترین مزایای رقم کیان است.
مریم حسینی میافزاید: این رقم از ابتدای گل دهی نیاز به آب ندارد و میتواند یک دوره بیش از ۳۰ تا ۴۰ روزه بدون آب باشد.
جالب است بدانیم برای تولید رقمهای بومی برنج در هر هکتار بطور میانگین ۱۲ هزار متر مکعب آب استفاده میشود که با کاشت برنج کیان میتوان در حد زیادی در مصرف آب کشاورزی هم صرفه جویی کرد.
مزیت دیگر کیان این است که در صورت کشت انبوه، تولید برنج کشور را حداقل یک تا دو تن در هکتار نسبت به ارقام بومی افزایش میدهد.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات برنج کشور مقایسهای معنادار بین ارقام محلی و هستهای میکند و میگوید: رقم کیان در مقایسه با رقم هاشمی و طارم در شرایط یکسان حدود یک تا یک و نیم تن شلتوک بیشتر در هکتار عملکرد دارد.
علی اکبرعبادی میافزاید: اگر در بهترین شرایط در یک هکتار از کاشت رقم هاشمی ۴ تن شلتوک بدست آید در همان شرایط از کاشت رقم کیان ۵ و نیم تا ۶ تن شلتوک برداشت میشود.
وی اضافه میکند: تولید برنج کیان در زمان کم آبی معادل عملکرد رقم هاشمی در شرایط نرمال و طبیعی است.
مدیر زارعت سازمان جهاد کشاورزی گیلان هم مهمترین مزایای این رقم را کاهش ضرر و زیان کشاورز و کاهش تولید محصول در سالهای تنش آبی اعلام میکند و میگوید: با کشت این رقم امنیت غذایی، تولید و درآمد کشاورزان حفظ خواهد شد.
ابراهیم اکبرزاده ادامه میدهد: مقاوم بودن دربرابر کم آبی، نداشتن ورس دربرابر بارندگی از مهمترین مزایای رقم جدید هستهای است.
از سوی دیگر یکی از مشکلات شالیکاران علاوه بر کم آبی، بیماری بلاست است که نگرانیها را از به ثمر رسیدن رنج آنها بیشتر میکند.
به گفته فرزاد مجیدی عضو هیات علمی موسسه تحقیقان برنج کشور با توجه به زودرس بودن برنج کیان و تحمل نسبی آن به بیماری بلاست، نسبت به آفات خسارات بسیار کمتری از ارقام محلی دارد.
بیماری بلاست رایجترین بیماری قارچی برنج است که در شالیزارهای برنج سراسر دنیا به فراوانی دیده میشود و امنیت غذایی جهانی را تهدید میکند.
در کشور برنج خیز ایران، بلاست مهمترین و نگران کنندهترین بیماری برنج است و موجب پوک شدن خوشههای برنج میشود.
رئیس بخش تحقیقات آب و خاک موسسه تحقیقات برنج کشور به مزیت دیگر رقم کیان یعنی سهولت در کشت اشاره میکند و میگوید: کشت این رقم مانند ارقام محلی با فاصله کم از هم انجام میشود.
حسن شکری میافزاید: مصرف کود هم باید در حد ارقام محلی استفاده شود نه ارقام اصلاح شده.
چرا به کیان برنج هستهای گفته میشود؟به رقم کیان و دو برادر دیگر مازندرانیش روشن و شهریار و دو رقم دیگر پویا و تابش برنج هستهای گفته میشود.
عبادی عضو هیات علمی موسسه تحقیقات برنج کشور میگوید: رقم کیان با پرتوتابی بر روی ۲ رقم طارم و هاشمی ایجاد شده است.
استاد بخش کشاورزی دانشگاه گیلان هم در این زمینه میگوید: با پرتوِ پرانرژی رقم محلی اصلاح شده است.
مسعود اصفهانی با اشاره به مرسوم بودن استفاده از انرژی هستهای در اصلاح محصولات کشاورزی در دنیا و کشور ما میافزاید: روش هستهای یک روش میانبری است که از طریق پرتودهی به موادغذایی و ایجاد تغییرات درونی به اصلاح نژادی محصولات کشاورزی میپردازد.
وی ادامه میدهد: فناوری هستهای برای سالم سازی، افزایش تولید و کنترل آفات و بیماریهای محصولات کشاورزی اهمیت ویژهای دارد.
این استاد دانشگاه در خصوص مصارف دیگر انرژی هستهای در بخش کشاورزی میگوید: این انرژی در ایجاد مقاومت محصولات کشاورزی در برابر حشرات مضر، افزایش نیتروژن و فسفات خاک توسط گیاهان، مدیریت داشت کشاورزی در زمینهای خاکی و افزایش کارایی چرخههای نیتروژن و کربن در زمین نتایج مثبتی داشته است.
مسعود اصفهانی پیمانی که بین سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد و آژانس بین المللی انرژی اتمی در سال ۱۹۶۹ در زمینه استفاده از این فناوری در عرصه کشاورزی منعقد شده را نقطه عطفی برای پیشرفت کشاورزی از طریق این فناوری میداند.
وی در ادامه با اشاره به کنوانسیون بین المللی کارتاهنا و در جواب سوال ما که این گونه محصولات تولیدی سالم هستند یا نه، میگوید: کشور ایران عضو این معاهده بین المللی است و فعالیتهای تحقیقاتی خود را برای حفظ سلامت تولید تحت نظارت و ارزیابی این کنوانسیون انجام میدهد.
استقبال کشاورزان عامل رفع خستگی محققان:
محققان ۱۲ سال تلاش کردند تا شلتوکی را تولید کنند که غم و رنج شالیکار را کاهش دهد.
بی شک استقبال کشاورزان هم از این نوع رقم میتواند عرق خستگی را از پیشانی محققان بزداید.
مدیر زراعت سازمان جهادکشاورزی گیلان میگوید: با اقدامات ترویجی، اطلاع رسانیها در شهرستانها توسط کارشناسان بویژه در سالهایی که محدودیت منابع آبی و احتمال تنش آبی در اراضی وجود دارد استقبال شالیکاران بیشتر میشود.
ابراهیم اکبرزاده میافزاید: شالیکاری که بداند رقم برنجی بکارد که در زمان کم آبی کمترین خسارت را داشته باشد و تولید و درآمدش زیاد تحت تاثیر قرار نگیرد مطمئناً رقم کیان را کشت میکند.
حاج عیسی شالیکار لنگرودی که با بیل خود بر سرشالیزار به جان نهر آب افتاده است تا آبی به شالیزارش برسد میگوید: ما هرسال در هر دورهای از رشد برنج نگران تامین آب مزارع خود هستیم.
وی وقتی که شنید رقم جدیدی به جامعه کشاورزی معرفی شده که هم خوش کیفیت، پرمحصول و کم نیاز به آب و کم آسیب پذیر در برابر آفات است خندهای بر صورت گِل آلودش مینشیند و میگوید: خداروشکر. ما به محققان و تلاششان اعتماد داریم.
مدیرزراعت سازمان جهاد کشاورزی گیلان هم ابراز امیدواری میکند که با تولیذ بذر مادری و پایه بذری در موسسه تحقیات برنج و پس از آن با تولید بذر گواهی شده و تولید انبوه آن ارقم کیان در سطح وسیعی کشت شود.
برنامههای آتی: رئیس موسسه تحقیقات برنج کشور با اشاره به دو وظیفه این موسسه در زمینه اقدامات به نژادی و به زراعی برنج میگوید: در زمینه به نژادی تا کنون این موسسه ۵۵ رقم را به جامعه کشاورزی معرفی کرد که آخرینش که امسال معرفی شده رقم کیان است.
مریم حسینی میافزاید: ارقام برنج در چند گروه؛ ارقام پرپتانسیل در مناطق پرآب برای افزایش تولید، ارقام خوش کیفیت جایگزین ارقام محلی، ارقام متحمل به تنشها معرفی میشود که رقم کیان رقم متحمل به تنش خشکی است و بزودی ارقام مقاوم به تنش شوری و گرما نیز در کشور معرفی میشود.
نتیجه:با توجه به اینکه کشور ما سالانه یک و نیم میلیون تن از برنج مورد نیاز خود را وارد میکند، اعتماد به تخصص جوانان این مرز و بوم و ارقام مختلفی که با علم و تلاششان برای بهبود و افزایش کیفیت تولید میکنند میتواند ما را از واردات بی نیاز و خودکفا کند.
گفتنی است گیلان ۲۳۸ هزار هکتار شالیزار دارد که بیش از ۷۵۰ هزار تن برنج سفید حدود ۴۰ درصد برنج کشور در این خطه سرسبز تولید میشود.
نویسنده: سمانه فلاح کاظمی
کاشت رقم کیان