بیماری‌های قلبی-عروقی عامل مرگ سالانه ۲۰.۵ میلیون نفر در جهان

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما استان خوزستان، دکتر پژمان بختیاری نیا داشتن قلب سالم را برای حیات انسان یک ضرورت دانست و گفت: البته بسیاری از بیمـاران قلبـی آموخته اند که چگونه بـا داشـتن قلـب بیمـار یـک زنـدگی کامـل و مولـد داشـته باشـند.

وی با بیان اینکه بیماری‌های قلبی-عروقی به سن یا جنس خاصی اختصاص ندارد و همه افراد در هر سن و جنسی ممکن است در معرض ابتلا به این بیماری‌ها باشند، افزود: با این حال می‌توان بـا انجـام کار‌های مؤثر و به موقع، خطر ابتلاء یا عوارض حاصل از آن‌ها را کاهش داد.

دکتر بختیاری نیا ادامه داد: بعضی افراد به علت زمینه ارثی یا شیوه زندگی نامناسـب بیـشتر در معـرض ابـتلا بـه بیماری قلبی عروقی هستند، بنابراین اطلاع از عوامل خطر این بیماری‌ها به افراد دارای این عوامل برای پیشگیری و کنترل بیماری‌های قلبی عروقی کمک می‌کند.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان می‌گوید: عامل خطر عاملی است که احتمال ابتلا به یک عارضه یا بیماری را افزایش می‌دهد و منظور از عوامل خطر مصرف دخانیات و الکل، رژیم غذایی ناسالم وکم تحرکی است که به نوبه خود در افراد به شکل اضافه وزن و چاقی، قندخون بالا، کلسترول خون بالا و فشار خون بالا تظاهر می‌کنند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با بیان اینکه بیماری‌های قلبی عروقی اولین علت مرگ و میر در ایران و دنیا هستند، اضافه کرد: سـالانه حدود ۲۰.۵ میلیون نفر در سراسر دنیا به علت بیماری قلبی عروقی فوت می‌کنند که ۳۱ درصد کل علل مرگ‌های جهانی و نیمی از مرگ‌های ناشی از بیماری‌های غیرواگیر را تشکیل می‌دهد.

وی با اشاره به اینکه بیشتر این مرگ‌ها به شکل حمله‌های قلبی و سکته‌های مغزی تظاهر می‌کنند، گفت: عمده این موارد مرگ مربوط به انسداد رگ‌های خون رسان به قلب یعنی عروق کرونر است، رسوب تدریجی کلسترول (یکی از انواع چربی‌های خون) و سـایر چربـیهـا و مـواد دردیواره داخلی سرخرگ (شریان)‌های بدن، باعث ایجاد پـلاکهـایی در جـدار ایـن عـروق می‌شود که منجر به تنگ، سفت و سخت شدن دیواره رگ‌ها خواهد شد که بـه ایـن حالـت، تصلب شرایین یا آترواسکلروز گفته می‌شود.

دکتر بختیاری نیا افزود: با گذشت زمان، افـزایش رسـوب چربـی میتواند تنگی و باریک شدن شریان‌ها را به دنبال داشته باشد و مانع خون رسانی کافی به بافت‌ها شود، درصورتی که چنین اتفاقی در عروق کرونر قلب رخ دهـد، مـی توانـد خـون رسانی به عضله قلب را کم و یا حتی قطع کند، به این حالـت کـه در آن خـون کـافی بـه عضله قلب نمی‌رسد ایسکمی قلب می‌گویند.

وی با بیان اینکه این وضعیت سبب ایجاد درد قلبی یا (آنژین صدری (خواهد شد. گاهی سطح پلاک‌های چربی در جدار شریان کرونر ترک میخورد و دچار پارگی می‌شـود، ادامه داد: این پدیده باعث تجمع پلاکت‌ها (عناصری که وظیفه انعقـاد خـون در زمـان خـونریزی رادارند) و ایجاد لخته در این ناحیه می‌شود که به آن ترومبوز می‌گویند، ایـن لختـه سـبب تنگ تـر شـدن مجـرای عـروق کرونـر و کـاهش بیـشتر خـون رسـانی بـه عـضله قلـب می‌شود.

دکتر بختیاری نیا اضافه کرد: با ادامه محرومیت عضله قلب از اکسیژن، قلب دچار آسیب می‌شود و اگر این لخته خون به حدی بزرگ شود که به طور کامل مسیر جریان خـون را مـسدود کنـد، بخـشی از بافت عضله قلب که توسط آن شریان تغذیه می‌شود، می‌میرد، به این وضعیت حمله قلبی یا سکته قلبی می‌گویند.

به گفته رئیس مرکز بهداشت خوزستان؛ زنده ماندن پس از بروز سکته قلبی بستگی به میزان از بین رفـتن عـضله قلـب و نیـز تشخیص سریع و دریافت به موقع مراقبت‌های درمـانی دارد و گـسترش پـلاک بـه طـرف داخل جداره رگ و یا حرکت لخته خون از سایر قسمت‌های گردش خون و قرارگـرفتن درداخل عروق کرونر نیز می‌تواند باعث انسداد این عروق شوند.

عوامل خطر در سکته قلبی

وی با بیان اینکه عوامل خطر، رفتار‌ها یا وضعیت‌هایی هستند که احتمال ابتلای به یک بیمـاری را افـزایش می‌دهند و در سکته قلبی در ۲ گروه قرار دارند، گفت: عوامل خطر ارثی یا ژنتیکی: فرد با آن‌ها به دنیا میآید و قابل تغییر نیستند. با این حال با تغییر شیوه زندگی و مراقبت‌های بهداشتی درمانی میتوان از میزان تاثیر این عوامل کم کرد و عوامل خطر اکتسابی: این عوامل به نوع فعالیت‌ها و رفتار‌هایی کـه در زنـدگی انتخـاب می‌کنیم و انجام می‌دهیم بستگی دارند و با تغییر شـیوه زنـدگی و مراقبـت پزشـکی ایـن عوامل قابل حذف یا کنترل هستند.

افراد در معرض عوامل خطر غیرقابل اصلاح

۱-  که دارای سابقه خانوادگی هستند (به ویژه وجود سابقه سکته قلبی در پدر یا برادر قبل از ۵۵ سالگی و یا مادر یا خواهر قبل از ۶۵ سالگی)
۲-افرادی که حداقل یکی از اعضای درجه یک خانواده (پدر، مادر، خـواهر و بـرادر (آن‌ها بیماری فشارخون بالا دارند.
۳-افرادی که حداقل یکی از اعضای درجه یـک خـانواده آنهـا مبـتلا بـه بیمـاری دیابت نوع ۲ است.
۴- افرادی که حداقل یکی از اعضای درجه یک خانواده آن‌ها اختلالات چربی خون شامل کلسترول و LDL بالا و HDL پایین دارند.
۵- سالمندان ۶۰ سال و بالاتر
۶- زنان بعد از سن یائسگی
افراد در معرض عوامل خطر قابل اصلاح
۱- افرادی که دخانیات (سیگار، قلیان، پیپ، چپق و...) مصرف می‌کنند.
۲- افرادی که اضافه وزن و چاقی دارند.
۳- افرادی که مبتلا به فشارخون بالا و دیابت هستند.
۴- مردان با HDL کمتر از ۴۰ و زنان با HDL کمتر از ۵۰ میلیگرم در دسـی لیتـر) بدون سابقه بیماری در افراد درجه یک خانواده (۵- افرادی که LDL بالا دارند.
۶- افرادی که تحت فشار‌های روانی (استرس) هستند.
۷- افراد با فعالیت بدنی ناکافی و تغذیه نامناسب که در صورت وجود بیش از یک عامل خطر در فرد، اثرات نامطلوب آنهـا تـشدید مـی شـود، بنابراین با مشاهده یک یا چند مورد از این عوامـل، مراجعـه بـه پزشـک و کنتـرل آنهـا ضروری است تا به این ترتیب، از بروز سکته قلبی جلوگیری شود.

دکتر پژمان بختیاری نیا می‌گوید: معمولاً در سکته قلبی، درد و ناراحتی قفسه سینه بسیار شدید و مـشخص اسـت، ولـی در بعضی موارد ممکن است شدت درد معمولی باشد و گاهی نیز بیمار به علـت خفیـف بـودن نشانه‌ها از درخواست کمک خودداری کند، در برخی بیماران نیـز ممکـن اسـت حتـی درد قفسه سینه وجود نداشته باشد و فقط نشانه‌هایی از درد در بازو یا گلو وجود داشته باشد.

وی افزود: درد ناگهانی یا ناراحتی قفسه سینه نه تنها برای خود بیمار ترسناک است، بلکـه بـرای اطرافیان فرد نیز نگران کننده است، وقتی نشانه‌های سکته قلبی در فردی رخ می‌دهـد، در اغلب اوقات وی امیدوار است که این وضعیت مربوط به شرایط دیگری مانند سوء هاضـمه یا کشیدگی عضلات جدار سینه باشد، به همـین دلیـل بـرای مراجعـه بـه مراکـز درمـانی کوتاهی می‌کند.

دکتر بختیاری نیا با تاکید بر اینکه این تأخیر می‌تواند مرگ آور باشد، ادامه داد: سرعت عمل در این مواقع بـسیار مهـم است و هر دقیقه برای رسیدن به بیمارستان یا براى دریافت کمک پزشـکی ارزش حیـاتی دارد، یک ساعت اول بعد از شروع سکته قلبی مهم‌ترین زمان است و به آن زمان طلایـی گفته می‌شود، هر چه درمان زودتر انجام شود، آسیب عـضله قلـب کمتـر و احتمـال زنـده ماندن بیشتر می‌شود، هر چه درمان دیرتر انجام شود و مدت زمانی که خون به عضله قلب نمی‌رسد طولانی‌تر باشد، صدمه عضله قلب وسیع‌تر می‌شود و مقدار بیشتری از بافت قلب از بین می‌رود.